انتشار مقاله در پژوهشنامۀ ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان منوط به بررسی تخصصی و علمی توسط داوران متخصص در موضوع مرتبط با مقاله میباشد. رعایت استانداردهای اخلاقی و رفتاری توسط نویسندگان، ویراستاران و داوران و ناشر به منظور اطمینان از کیفیت بالای نشر مقالات علمی، یافتههای علمی معتبر و همچنین اعتبار علمی نویسنده بسیار حائز اهمیت است. این پژوهشنامۀ عضو کمیته اخلاق نشر (COPE) است و از اصول و ضوابط آن استفاده میکند. برخی موارد مهم به شرح زیر میباشد:
بیانیه بهترین گردش کار و جلوگیری از تخلفات نشر
مجموعه قوانین کوپ برای سردبیران مجلات، در جهت ایجاد مجموعهای از حداقل استانداردها طراحی شده است که انتظار میرود تمام اعضای کوپ از آن تبعیت کنند. بهترین دستورالعملها طرفدار زیادی دارند و در پاسخ به درخواست راهنمایی از سوی سردبیران در مورد طیف وسیع و روزافزون مسائل اخلاقی پیچیده طرح شده بودند. اگرچه کوپ انتظار دارد تمامی اعضا از مجموعه قوانین مربوط به سردبیران مجلات تبعیت کنند (و به شکایتهای مرتبط با اعضایی که از آن پیروی نکردهاند میپردازد)، متوجه شدیم ممکن است سردبیران قادر به انجام تمام توصیههای بهترین عملکردها (که از همین رو داوطلبانه هستند) نباشند، اما امیدواریم پیشنهادات ما منجر به تشخیص آن دسته از خط مشی مجلات و عملکردهایی شود که نیاز به بازبینی و به بحث گذاشته شدن دارند.
در این نسخه ترکیبی از اسناد، مجموعه قوانین اجباری برای استانداردهای سردبیران مجلات، بهصورت متون منظم با مادههای شمارهگذاریشده نوشته شدهاند.
وظایف و مسئولیتهای کلی سردبیر
الف- سردبیر باید در قبال هرگونه مطلبی که در نشریه او به چاپ میرسد پاسخگو باشد.
به این معنی که سردبیر باید:
1- برای مرتفعکردن نیاز خوانندگان و نویسندگان بکوشد.
2- برای بهبود مداوم نشریه خود تلاش کند.
3-رویکردهایی برای اطمینان حاصل کردن از کیفیت مطالبی که به چاپ میرساند داشته باشد.
4-مدافع آزادی بیان باشد.
5- حافظ درستی و تمامیت سوابق آکادمیک باشد.
6-به واسطه سازگاری استانداردهای عقلانی و اخلاقی، نیازهای شغلی را برآورده کند.
7- همواره مشتاق چاپ اصلاحات، شفافسازیها، پوزش و عذرخواهیها به هنگام نیاز باشد.
بهترین عملکرد برای سردبیران میتواند شامل این موارد باشد:
ارتباط با خوانندگان
1- خوانندگان باید در مورد تامینکنندگان مالی یا اجرای پژوهش آگاه باشند و بدانند آیا تامینکنندگان مالی نقشی در تحقیق و چاپ آن داشتهاند یا خیر و اگر پاسخ مثبت است چه نقشی داشتهاند.
بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:
ارتباط با نویسندگان
1- تصمیم سردبیر در پذیرش یا رد یک مقاله باید بر اساس اهمیت، اصالت و وضوح مقاله، اعتبار مطالعاتی و ارتباط آن با اهداف نشریه باشد.
2- سردبیر نباید برای قبول نوشتهها، تصمیم خود را عوض کند مگر آنکه در مورد نوشته با مشکلاتی جدی روبهرو شده باشد.
3- سردبیر جدید نباید تصمیمات سردبیر قبلی را در ارتباط با چاپ نوشتهها عوض کند، مگر آنکه مشکلاتی جدی در این باره شناسایی شود.
4-توصیف رویکردهای ارزیابی مجدد باید منتشر شوند و سردبیر باید آماده توجیه هرگونه انحراف عمده از رویکردهای توصیف شده باشد.
5-نشریات باید مکانیزمی را تعریف کنند تا نویسندگان بتوانند در برابر تصمیمات سردبیران به آن استناد کنند.
6-سردبیر باید انتظارات خود را از نویسنده در غالب رهنمودهایی به چاپ برساند. این رهنمودها باید بطور منظمی بهروزرسانی شده و به این کد ارجاع یا لینک داده شوند.
7- سردبیر باید رهنمودی را در مورد معیار لازم برای تالیف یا این که چه کسی باید به عنوان شریک چنین استانداردهایی را در این زمینه رعایت کند تهیه نماید.
بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:
ارتباط با مرورگران
1- سردبیر باید انتظارات خود را از مرورگر از جمله بهکارگیری مطالب ارائهشده جهت کسب اطمینان، در غالب رهنمودی ارائه کند. این رهنمود باید بطور منظم بروزرسانی شده و به این کد ارجاع یا لینک داده شود.
2- سردبیران باید قبل از ارجاع مرور نوشته، مرورگرانی را برای بروز هرگونه منافع متعارض بالقوه در اختیار داشته باشند.
3-سردبیر باید سیستمی را در اختیار داشته باشد تا به واسطه آن اطمینان یابد تشخیصهای مرورگرها محفوظ هستند، مگر آنکه مرور آشکاری داشته باشند که نویسندگان و مرورگران از آن مطلع باشند.
بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:
ارتباط با اعضای هیات تحریریه
1-سردبیر باید اعضای هیات تحریریه جدیدی در نظر گرفته و بر اساس انتظاراتی که از آنها دارد رهنمودهایی را در اختیار آنها بگذارد و اعضا را به تناسب خط مشی و توسعههای جدید، به روز نگه دارد.
بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:
ارتباط با صاحبان و ناشران نشریه
1- ارتباط سردبیر با ناشر و صاحب نشریه اغلب پیچیده است اما باید اساساً بر پایه اصول آزادی سردبیری باشد.
2-سردبیر باید بر مبنای کیفیت و تناسب مقالات با نشریه و بدون دخالت صاحب یا ناشر نشریه، در مورد چاپ مقالات تصمیم بگیرد.
3- سردبیر باید قرارداد کتبی داشته باشد که ارتباط او با صاحب یا ناشر نشریه در آن تنظیم شده باشد.
4- مفاد این قرارداد باید در جهت مجموعه قوانین کوپ برای سردبیران نشریه باشد.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
رویکردهای ویراستاری و بازبینی
1- سردبیر باید مطمئن شود که بازبینی در نشریه او منصفانه، بیطرفانه و بهموقع است.
2- سردبیر باید سیستمی برای حصول اطمینان از این داشته باشد که مطالب ارائه شده در نشریه در حین بازبینی محرمانه باقی میمانند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
تضمین کیفیت
1-سردبیر باید گامهای معقولی در جهت حصول اطمینان از کیفیت مطالبی که چاپ میکند بردارد، با توجه به این که نشریات و بخشهای درون نشریات اهداف و استانداردهای متفاوتی خواهند داشت.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
حفاظت از اطلاعات شخصی
1-سردبیر باید در قضاوتهای خود، از اصول محرمانه بودن پیروی کند. صرف نظر از قوانین داخلی، آنها باید همواره اطلاعات اشخاصی را که در طول تحقیق یا تعاملات حرفهای بهدست آمدهاند، محرمانه نگه دارند (به عنوان مثال بین دکتر و بیمار). بنابراین همواره لازم است رضایت کتبی آگاهی از انتشار را از افرادی گرفت که ممکن است شناختهشده باشند یا توسط دیگران شناسایی شوند (به عنوان مثال از نوع گزارش یا عکسها).
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
تشویق رعایت موارد اخلاقی (به عنوان مثال تحقیقات دربرگیرنده انسان و حیوانات)
1-سردبیر باید اطمینان یابد تحقیقی که منتشر میکند بر اساس رهنمودهای اخلاقی بینالمللی پذیرفته، صورت گرفته است (به عنوان مثال Declaration of Helsinki برای تحقیقات کلینیکی و رهمنودهای AERA و BERA برای تحقیقات تحصیلی)
2-سردبیر باید تضمین بجوید که تمام تحقیقات توسط هیات ذیصلاحی که در حال حاضر وجود دارد به تایید رسیدهاند (به عنوان مثال کمیته تحقیقات اخلاقی). با این حال، سردبیر باید بداند چنین تاییداتی، اخلاقی بودن تحقیق را تضمین نمیکند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
برخورد با تخلفات احتمالی
1- سردبیر موظف است در صورت مشاهده تخلفات یا نشانهای از بروز تخلفات وارد عمل شود. این وظیفه شامل مقالات چاپشده و چاپنشده میشود.
2- سردبیر نباید به سادگی مقالاتی را که مشکوک به داشتن تخلف هستند رد کند. او از نظر اخلاقی باید چنین مواردی را پیگیری کند.
۱3-سردبیر باید از روندنمای کوپ در هر جای ممکن پیروی کند.
4- نخست سردبیر باید در جستجوی پاسخی از موارد مشکوک به تخلف باشد. اگرپاسخ قانعکنندهای نیافت باید از کارکنان، موسسه یا بعضی از افراد ذیصلاح خواهان رسیدگی شود.
5-سردبیر باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا مطمئن شود رسیدگی درستی در مورد تخلف انجام شده است؛ اگر چنین چیزی صورت نپذیرد سردبیر باید تمام تلاش خود را در جهت یافتن راه حلی برای این مشکل به کار گیرد. این وظیفه ای دشوار اما مهم است.
اطمینان از درستی سوابق آکادمیک
1-خطاها یا اشتباه در نوشتهها باید بر اساس درجه اهمیت سریعاً تصحیح شوند.
2-سردبیر باید از رهنمودهای کوپ در اصلاح اشکالات استفاده کند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
مالکیت فکری
1-سردبیر باید نسبت به مساله مالکیت فکری آگاه باشد و با ناشر خود برای مدیریت توانایی نقض قوانین و تعهدات مالکیت فکری همکاری کند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
تشویق تبادل نظر
1-سردبیر باید مشوق و مشتاق رسیدگی به انتقادات متقاعدکننده از آثاری باشد که در نشریه به چاپ میرساند.
2- باید به نویسنده مطلب مورد انتقاد فرصت پاسخگویی داده شود.
3- از مطالعه گزارش کار نتایج منفی نباید چشمپوشی شود.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
شکایات
1- سردبیر باید سریعاً به شکایات رسیدگی کند و بداند شکایات حل و فصل نشده، شکایات بیشتری به بار میآورند. این مکانیزم و چگونگی ارجاع مسائل حلنشده به کوپ باید در نشریه روشن شده باشد.
2-سردبیر باید از رویهای که در روندنمای کوپ برای شکایات در نظر گرفته شده پیروی کند.
ملاحظات اقتصادی
1- نشریات باید خط مشی و سیستمی داشته باشند تا مطمئن شوند ملاحظات اقتصادی، تداخلی با تصمیمات سردبیری ندارد (به عنوان مثال دپارتمان آگهی باید مستقل از دپارتمان ویراستاری عمل کن(.
2- سردبیر باید خط مشی تبلیغاتی روشنی در مورد محتوای نشریه و رویکردهای مورد نیاز برای اسپانسری داشته باشد.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
تعارض منافع
1- سردبیر باید سیستمی برای مدیریت برخورد منافع خود و همچنین کارکنان، نویسندگان، داوران و اعضای هیات تحریریه داشته باشد.
2- نشریات باید رویه آشکاری برای حل و فصل نوشتههای از جانب سردبیران، کارکنان یا اعضای هیات تحریریه داشته باشند تا مطمئن باشند بازبینی بیطرفانه است.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود: