تحلیل داستان گنبد چهارم در منظومه ی غنایی هفت پیکر (براساس نظریه ی ساختارگرایان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22111/jllr.2011.954

چکیده

تحلیل عناصر داستانی و روایی بر اساس نظریه های ادبی از چند جهت لازم است، نقد ادبی را روش مند می کند، امکان باز یابی و ارزشیابی متون ادبی کهن ادب فارسی فراهم می شود؛ دیگر این که صحنه­ی نقد و نظر از شوائب پاک شده و معیارهای علمی هدایت گر فرضیه ها و ادعاها خواهد شد.
بر این اساس متنی از داستان پرداز بزرگ ادب داستانی، نظامی گنجوی، انتخاب شد تا بر اساس روش های موجود در نظریه­ی ادبی بویژه نظریه ی ساختار گرایی نقد و تحلیل شود، در این رهگذر معلوم شد که داستان چهارم در گنبد سرخ که روز سه شنبه اتفاق افتاد از حیث ساختاری روایتی کامل با همه­ی اجزای کافی برای یک اثر داستانی کامل است. شاعـر (نظامی) جـز به ضرورت از نشانه استفـاده نکرده و بیشتر کنش فاعلی شخصیت­ها با مخاطب سخن می­گویند و داستان را پیش می­برند و شخصیت­ها را معرفی می­کنند. این شیوه از هنرهای زیبای نظامی در پرورش داستان است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A structuralist analysis of the story of ‘Fourth Gonbad’ in the lyrical Manzumeh of Haft Peykar

چکیده [English]

Analysis of story and narrative elements based on literary theories is necessary because firstly, it methodizes literary criticism, secondly, it provides the possibility to reconstruct and evaluate ancient literary texts, and lastly, scientific measures will help hypotheses and proclaims to develop. 
   Accordingly, a text by the great story writer, Nezami Ganjavi, was chosen to be analyzed and criticized based on available methods specially structralist theory. The Fourth Story in Gonbad Sorkh which happens on Tuesday, structurally turned out to be a complete narration with all required details for a story. The poet (Nezami) has not used signs unless he has had to, and mostly it is the agent action of the characters which talks to the audiences, proceeds the story and introduces the characters. This method is one of Nezami’s beautiful arts to develop a story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Haft Paykar
  • Gonbad Sorkh (the fourth)
  • structuralists
  • Literary Criticism
1- احمدی، بابک (1370) ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
2- اخلاقی، اکبر(1377) تحلیل ساختاری منطق الطیر عطار. اصفهان: نشر فردا.
3- اخوت، احمد (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
4- ارسطو(1357) فن شعر. ترجمه ی عبد الحسین زرین کوب. تهران: انتشارات امیر کبیر.
5- استوک، تاوی (1386) اصول نظری و شیوه روان شناسی تحلیلی یونگ (سخن رانی های تاوی استوک). ترجمه­ی فرزین رضایی. چاپ سوم. تهران: انتشارات ارجمند.
6- بالایی، کریستف، و کویی پرس، میشل (1366) سرچشمه­های داستان کوتاه فارسی. ترجمه­ی احمد کریمی حکاک. تهران: انتشارات پاپیروس.
7- پراپ، ولادیمیر (1368) ریخت شناسی قصه های پریان. ترجمه­ی فریدون بدره­ای. تهران: انتشارات توس.
8- تودورف، تزوتان (1371) دستور زبان روایت. ترجمه­ی احمد اخوت. اصفهان: نشر فردا.
9- زرین کوب، عبد الحسین (1383) پیر گنجه در جستجوی نا کجا آباد. چاپ ششم. تهران: انتشارات سخن.
10- سلدن، رامان (1372) راهنمای نظریه­ی ادبی معاصر. ترجمه­ی عباس مخبر. تهران: انتشارات طرح نو.
11- سینگر، لیندا (1380) فیلم نامه­ی اقتباسی. ترجمه­ی عباس اکبری. چاپ اول. تهران: انتشارات نقش و نگار.
12- صفوی، کوروش (1383) از زبان شناسی به ادبیات. جلد 1. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
13-گوهرین، سید صادق (1354) فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی (جلد هفتم). چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
14- معین، محمد (1384) تحلیل هفت پیکر نظامی. چاپ اول. تهران: نشر معین.
15- مکاریک، ایرناریما (1384) دانش نامه­ی نظریه­های ادبی. ترجمه مهران مهاجر و... تهران: نشر آگه.
16- نظامی گنجوی، ابو محمد الیاس بن یوسف (1373) هفت پیکر. به تصحیح برات زنجانی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
17- نظامی گنجوی، ابو محمد الیاس بن یوسف (1385) هفت پیکر. به تصحیح و حواشی حسن وحید دست گردی. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ پنجم. تهران: نشر قطره.
18- یاوری، حورا (1374) روان شناسی و ادبیات. چاپ اول. تهران: نشر تاریخ ایران.
 19- Todorov, Tzvetan (1981) Introduction to Poetics, translation by Richard Howard, Minnesota university press, Minneapolis.