بازتاب اشعار سنّتی و معاصر فارسی در شعر شفیعی کدکنی ( با رویکرد به نظریه ی بینامتنیت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22111/jllr.2011.955

چکیده

بررسی تاثیر پذیری از شعر شاعران، از جذّاب ترین مقوله های نقد ادبی است. شعر شفیعی کدکنی از رهگذر تاثیر پذیری از اشعار سنّتی و معاصر فارسی و با توجه به رویکرد بینامتنیت قابل مطالعه است. بینامتنیت به رابطه­­­ی میان متن های ادبی اطلاق می شود. این اصطلاح نخستین بار توسط ژولیا کریستوا در اواخر دهه­ی شصت میلادی پس از بررسی آرای باختین مطرح شد. شعرِ«م. سرشک» به دلیل سرشار بودن از پشتوانه­ی فرهنگی و توجه بسیار به شعر سنّتی و معاصر فارسی از عناصر و مناسبات بینامتنی فراوانی برخوردار است. در این مقاله، تاثیر پذیری شفیعی کدکنی از شعر سنّتی و معاصر فارسی مورد بررسی قرار می­گیرد. در ابتـدا بـه تاثیـر سبک های کلاسیک شعر فارسی - به ویژه سبک خراسانی- بـر آثار «م. سرشک» پرداخته شده و سپس، گذرِ شفیعی کدکنی از شعر سنتی به شعر نو و تاثیرپذیری های هنری او از شاعران معاصر ایران - به ویژه اخوان ثالث- مطالعه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection of classical and modern Persian poems in Shafiei Kadkani`s poems

چکیده [English]

Studying the influence of other poets’ works on somebody’s poems is an interesting concern in modern literature criticism. Shafiei Kadkani’s poems are worth studying regarding the impression they get from Persian classical and modern poems since they much enjoy intertextuality. Intertextuality is the relationship between literary texts. This term was first propounded by J. Kristova with regard to Bakhtinُs theory in the late 1960s. The  poem of M. Sereshk because of enjoying a rich cultural background and also paying attention to both classical and modern Persian poetry holds a great number of intertextual elements. This article attempts to study the influence that Shafiei Kadkani gets from traditional and modern Persian poetry. At first the impression of classical style of Persian poetry especially Khorasani style on M. Sereshk’ works is investigated and then we study Shafiee Kadkani’s turning attention from classical poem to new poem and his artistic impression from contemporary Iranian poets especially Akhavan Sales.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary Literature
  • Mystical literature
  • Intertextuality
  • Khorasani Style
  • Shafiei Kadkani
  • criticism
  • Influence
1- ابوالفرج رونی (1347) دیوان ابوالفرج رونی. تصحیح محمود مهدوی دامغانی. مشهد: کتابفروشی باستان.
2- احمدی، بابک (1370) ساختار و تاویل متن. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.
3- اخوان ثالث، مهدی (1363) آخر شاهنامه. تهران: انتشارات مروارید.
4- انوری، علی بن محمد (1376) دیوان انوری. چاپ چهارم. تصحیح محمد تقی مدرس رضوی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5- برهانی، مهدی (1378) از زبان صبح. چاپ اول. تهران: نشر پاژنگ.
6- بشردوست، مجتبی(1379) در جستجوی ­نشابور. چاپ­ اول. تهران: انتشارات ثالث و یوشیج.
7- حافظ شیرازی (1380) دیوان حافظ شیرازی. تصحیح قزوینی- غنی. به کوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: انتشارات صفی علی شاه.
 8- حسن پور آلاشتی، حسین (1387) نگاهی به تغییر کارکرد و ساختار برخی از اساطیر در شعر «م.سرشک». گوهر گویا. شماره­ی ششم. صص 102- 85.
9- حزین لاهیجی،‌ محمد علی (1378) دیوان حزین لاهیجی. چاپ اول. تصحیح ذبیح الله صاحبکار. تهران: نشر سایه.
10- خلیلی جهانتیغ، مریم (1386) خلاقیت بینامتنی در دیوان حافظ و ولای حیدر آبادی. مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان. پاییز و زمستان. (صص 14 – 5).
11- داد، سیما (1382) فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ اول. تهران: انتشارات مروارید.
12- رضایی دشت ارژنه، محمود (1388) نقد و تحلیل قصه ای از مرزبان نامه بر اساس رویکرد بینامتنیت. نقد ادبی. شماره­ی چهارم. (صص 51 – 31).
13- رودکی سمرقندی (1374) دیوان رودکی سمرقندی. به کوشش منوچهر دانش پژوه. تهران: انتشارات طوس.
14---------------- (1376) دیوان رودکی سمرقندی. به کوشش سعید نفیسی. تهران: انتشارات نگاه.
15- زرقانی، سید مهدی (1378) چشم انداز شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث.
16- سجادی، سید ضیاء الدین (1376) مقدمه ای بر عرفان و تصوف. چاپ ششم. تهران: انتشارات سمت.
17- سخنور، جلال وسبزیان مرادآبادی، سعید (1387) بینامتنیت در رمان های پیتر اکروید. پژوهشنامه­ی علوم انسانی. شماره­ی پنجاه و هشتم. (ص78 – 65).
18- سعدی شیرازی،  مصلح بن عبدا... (1377) کلیات سعدی. چاپ اول. تصحیح محمد علی فروغی. تهران: انتشارات سوره.
19----------------------- (1381) گلستان سعدی. چاپ ششم. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: انتشارات خوارزمی.
20- شفیعی کدکنی، محمد رضا (1383) آواز باد و باران. چاپ سوم. تهران: نشر چشمه.
 
21- شفیعی کدکنی، محمد رضا (1375) شاعری در هجوم منتقدان. چاپ اول. تهران: انتشارات آگه.
22--------------------------(1376) آیینه ای برای صداها (الف). چاپ اول. تهران. انتشارات سخن.
23---------------------------(1376) هزاره­ی دوم آهوی کوهی (ب). چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
24- -------------------------(1377) شعرآغازی بخارا. شماره 1. مرداد 1377. صص 13-11.
25- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380) ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سلطنت. چاپ اول. تهران. انتشارات سخن
26- شمیسا، سیروس(1379) سبک شناسی شعر. چاپ پنجم. تهران. انتشارات فردوس.
27-----------------(1380) نقد ادبی. چاپ دوم. تهران. انتشارات فردوس.
28- صهبا، فروغ (1383) موسیقی بیرونی در شعر م.سرشک. پژوهش های ادبی. شماره­ی ششم. (صص 122- 103).
29- عباسی، حبیب الله (1378) سفرنامه­ی باران. چاپ اول. تهران: نشر روزگار.
30- فردوسی، ابوالقاسم (1376) شاهنامه. چاپ چهارم. تصحیح ژول مول. تهران: انتشارات بهزاد.
31- فولادوند، عزت الله (1388) مردی است می سراید. تهران: انتشارات مروارید.
32- قبادیانی، ناصر خسرو (1372) دیوان ناصر خسرو. چاپ سوم. تصحیح مجتبی مینوی. تهران: انتشارات دنیای کتاب.
33- گراهام، آلن (1385) بینامتنیت. ترجمه­ی پیام یزدانجو. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
34- محمدیان، عباس(1388) شفیعی کدکنی و شکل گرایی. مجله­ی بوستان ادب. دوره­ی اول. شماره­ی دوم. صص131- 103.
35- مقدادی، بهرام (1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. تهران: انتشارات فکر روز.
36- مکاریک، ایرنا ریما (1385) دانشنامه­ی نظریه های ادبی معاصر. ترجمه­ی مهران نجفی و محمد نبوی. تهران: نشر آگه.
37- منوچهری دامغانی، احمد بن قوص (1379) دیوان منوچهری دامغانی. چاپ سوم. تصحیح محمد دبیرسیاقی. تهران: انتشارات زوار.
38- مولانا، جلال الدین محمد (1363) کلیات شمس. چاپ سوم. تصحیح بدیع الزمان فروزانفر. تهران: انتشارات امیرکبیر.
39-------------------------(1374) کلیات شمس تبریزی. چاپ اول. تصحیح بدیع الزمان فروزانفر. تهران: انتشارات بوستان کتاب.
40------------------------(1375) مثنوی معنوی. چاپ اول. تصحیح رینولد نیکلسون. تهران: انتشارات طوس.