بررسی پدیده¬ی نوستالژی (غم غربت)در اشعار ابن¬خفاجه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22111/jllr.2011.986

چکیده

ناخرسندی از زمان حاضر ویژگی مستمر افراد جامعه بشری است. این امر موجب ظهور پدیده­ی روی­گردانی و گریز از زمان حاضر می­شود. همواره انسان در تلاش است تا برای رهایی از وضع    نامطلوب کنونی خود، جایگزینی پیدا نماید. او مطلوبش را گاه با پناه بردن به گذشته و گاه با رؤیای آینده جستجو می­کند. حسرت گذشته و دلتنگی برای همه­ی آنچه از دست رفته – که یکی از حوزه­های معنایی پدیده­ی نوستالژی است- هماره ذهن بشر را درگیر خود کرده است. شاعران و هنرمندان در آثار خود به نحوی حسرت گذشته و دلتنگی حاصل از آن را با ابزارها ی زبانی و تصویرهای شعری گوناگون بیان کرده­اند. این موضوع به عنوان یکی از رفتارهای ناخود­آگاه فرد در شعر ابن خفاجه نمود دارد. غم دوری از وطن و معشوق، سوگ عزیزان و یاد اسطوره­ها، از مؤلفه­های نوستالژیک اشعار ابن خفاجه به شمار می­رود. وی با صدق عاطفه و فوران احساس این معانــی را در شعــر خود به تصویر مـی­کشد.مقاله­ی­ حاضر با روش تحلیلی – توصیفی ظهور و بروز این پدیده­ی روانشناختی- اجتماعی را در سروده­های یکی از سر­آمدان شعر اندلس مورد مطالعه قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The nostalgia in the poem of Ibn-e-Khafaje

چکیده [English]

   Dissatisfaction with his present time is a characteristic of man which has caused him to escape from present time. He always tries to find an alternative for his unpleasant present situation. In doing so, he sometimes shelters himself in the past and sometimes in his future dreams. Regretting for the past and missing whatever he has lost which is a semantic part of nostalgia has always occupied man’s mind. Poets have expressed past regrets and nostalgia of that in their works employing linguistic techniques and images. This is realized as an unconscious behavior in Ibn-e-Khafaje’s poems. His components and instances of nostalgia are homesickness, missing the beloved person, mourning, and memory of myths. He pictures these matters in his poems with honest emotions and clear feelings. The present paper, employing a descriptive-analytical approach, studies the emergence of this social-psychological phenomenon in the poems of an outstanding poet from Andolos.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nostalgia
  • Ibn-e- Khafaje
  • psychological
  • poetry

مراجع

 
1- ابوشریفه، عبدالقادر (1990) مدخل الی تحلیل النص الادبی. عمان: دارالفکر.
2- ابن­خفاجه، ابواسحاق ابراهیم (1994) دیوان. عمر فاروق الطباع. بیروت: لبنان: دارالقلم للطباعه و النشر و التوزیع.
3- باطنی، محمدرضا و دیگران (1372) واژه­های دخیل اروپایی در فارسی. فرهنگ معاصر. چاپ چهارم. تهران.
4- پورافکاری، نصرت­اله (1382) فرهنگ جامع روانشناسی و روان پزشکی- انگلیسی -فارسی. جلد دوم. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
5- تقی­زاده، صفدر (1381) نوستالژی. مجله فرهنگ و هنر. بخارا. شماره 24. صص 205-201 .
6- حسینی شاهرودی، سید مرتضی، وحیده فخار نوغانی (1387) اینهمانیشخصی. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز. پیاپی29. صص 40-21 .
7- دهخدا، علی­اکبر (1345) لغت­نامه دهخدا. جلد دوازدهم. تهران: چاپخانه دانشگاه تهران.
8- سید حسینی، رضا (1381) مکتب­های ادبی. جلد اول. چاپ دوازدهم. تهران.
9- شاملو، سعید (1375) آسیب­شناسی روانی. چاپ ششم. انتشارات رشد. تهران: انتشارات نگاه .
10- شریفیان، مهدی (1389) روانشناسیدرددرشعرنادرنادرپور. نشریه ادب و زبان. دانشگاه شهید باهنر کرمان. دوره­ی جدید. شمارة27. پیاپی24. صص 226-207.
11-                    (1386) بررسی فرآیند نوستالژی در اشعارسهراب سپهری. مجله زبان وادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلو چستان. سال پنجم. صص 72-51.
12- شعله، مهسا (1384) دروازه­های قدیم در خاطره­ی جمعی شهر معاصر ریشه یابی رشته­های خاطره­ای. نشریه هنرهای زیبا. شماره 27. صص 27-17.
13- شمیسا، سیروس(1377) نگاهی به فروغ. چاپ اول. تهران: مروارید.
14- صائب تبریزی، محمد علی (1384) دیوان صائب تبریزی. جلد اول. به اهتمام جهانگیر منصور. چاپ دوم. تهران: سیمای دانش.
15- صنعتی، محمد (1382) تحلیل­های روانشناسی در هنر و ادبیات. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
16- طاهری نیا، علی­باقر و رنجبر، جواد (1388) التصویرالحرفی رمز الجوده الوصف عند ابن خفاجه الاندلسی. مجله بحوث فی اللغه العربیه وآدابها. بجامعه اصفهان. العدد 1. 155-143.
17- عالی عباس­آباد، یوسف (1387) غم غربت در شعر معاصر. نشریه­علمی-پژوهشی گوهرگویا. سال دوم. شماره6. صص 181-155.
18- عتیق، عبد العزیز (1382) الادب العربی فی الاندلس. بیروت: دارالنهضه للطباعه.
19-                      (1972) فی النقد الادبی. بیروت: دارالنهضه العربیه للطباعه.
20- فرزاد، عبدالحسین (1376) درباره­ی نقد ادبی. چاپ سوم 145. تهران: نشر قطره.
21- فیروزآبادی، مجد الدین (1406) القاموس المحیط. بیروت. ط1: مؤسسه الرساله.
22- کاظمی، مهرانگیز (1381) روانشناسی مرگ. مجله اطلاع رسانی همگانی. ش 191. صص65-62 .
23- مولوی، جلال الدین محمد (1373) مثنوی معنوی به تصحیح نیکلسون. تهران: امیرکبیر.
24- میرمقتدایی، مهتا (1387) معیارهای سنجش شکل­گیری، ثبت و انتقال خاطرات جمعی در شهر تهران. نشریه­ی هنرهای زیبا. شماره 37. صص17- 5.
25- نورالدین، حسن محمد (1990) ابن­خفاجه شاعرشرق الاندلس. لبنان، بیروت: دارالکتب العلمیه.
26- نوروزیان، مسعودو شادمان شکری (1386) دو مدل ریاضی برای بررسی کنش­های مغز در زمینه­ی بازسازی خاطره­ها، فراموشی، و نقش عواطف در شناخت. فصلنامه­ی روانشناسان ایرانی. سال سوم.شماره 11. صص224-209.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار