انقلابی در برابر مدح در شعر سبک آذربایجانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب

چکیده

قصاید مدحی، با ساختار و جهان ‌­بینی مشابه، رایج‌ترین شکل شعر در سبک خراسانی را تشکیل می‌دهد، اما سبک دوره‌ای بعدی، یعنی سبک عراقی، بیشتر با غزل و مضامین تغزّلی عرفانی شناخته می‌شود. پیگیری منشا و کیفیت این تغییر نیازمند تحقیقیات تاریخی و ادبی است که این مقاله به شیوه ی تحقیق ساختارگرایانه و نیز تحلیل محتوا آن را دستور کار خود قرار داده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، شاعران سبک آذربایجانی در حد­­ واسط دو سبک خراسانی و عراقی با ساختارشکنی در شکل و سنّت‌های رایج قصاید مدحی و بر هم زدن تناسب عادی مدح، با روی‌کردی جدید به مفاهیمی که مستقیما در تقابل با روحیه ی ستایش گری و خواهندگی قرار می‌گیرند. پا به پای عرفان و غزل انقلاب عظیمی در شعر فارسی ایجاد کردند. این مقاله پس از بررسی کوتاهی بر ساختار رایج و سنّت‌های عادی قصاید مدحی و نیز آفات مدح بر شعر فارسی، به تشریح عوامل و تحرّکاتی در شعر سبک آذربایجانی می‌پردازد که در تقابل با ساختار و عادات مرسوم مدح قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Revolution against Eulogy in Azerbaijani poetry style

نویسنده [English]

  • n o
چکیده [English]

Persian poetry from the beginning to the sixth century A.H is full of praise themes. Praising Odes are the main form of the poem in this branch of literature. Yet, from this period to the next, poets emerged that changed the form and context of praise. Sanāii, Khāghani, Nezāmi and Mojir-al-din are the first poets that created a revolution in the poetry of praise. These poets before Iraqi Style –which was based on the mystical Sonnets- began to modify the Structure of eulogy. They reduced the level of eulogy in different ways. These poets violated the eulogy style by introducing new concepts in poetry. They praised God, Prophet, word and humanity instead of the kings and spoke of sublime concepts such as: contentment, self-respect and other Mystical concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azerbaijani poetry style
  • eulogy
  • Stylistic developments

مراجع

- ایرانمنش، مریم، قصاید مدحی خاقانی، نشریه ی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی کرمان، شماره ی 27، صص 1-18، 1389.
2- پویان، مجید، ویژگی‌های فکری شعر مدحی در عصر غزنوی، فصلنامه سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، سال 6، شماره ی اول، شماره ی پیاپی 19، صص 75-92، 1392.
3- حیدری، علی، مدح‌گریزی، نشریه ی دانشکده ی علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره ی 11، صص101-112، 1384.
4- خاقانی شروانی، دیوان اشعار، دوجلد، ویراسته میرجلال کزازی، تهران: مرکز،1375 .
5- ----، ختم‌الغرایب،به کوشش ایرج افشار، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب، 1385.
6- شیخلووند، فاطمه،مدح ناب در ادبیات عرب صدر اسلام و شاعران برگزیده ی سبک آذربایجانی، فصلنامه ی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، سال 6، شماره ی 25، صص 172-196، 1389.
7- صفا، ذبیح‌الله، تاریخ‌ ادبیات در ایران، جلد اول، تهران: انتشارات ابن سینا، 1351.
8- طوسی، نصیرالدین، اخلاق ناصری، به اهتمام مینوی، تهران: خوارزمی، 1364.
9- مجیرالدین بیلقانی، دیوان اشعار، تصحیح محمدآبادی،تبریز: دانشگاه تبریز، 1358.
10- مسعودسعد، دیوان اشعار، با مقدمه ی رشید یاسمی، چاپ اول، تهران:نگاه، 1374.
11- نظامی گنجوی، دیوان اشعار، تصحیح سعید نفیسی، تهران: فروغی، 1334.
12- ـــــــ ،لیلی ومجنون، تصحیح بهروز پروتیان، چاپ دوم،تهران:امیرکبیر، 1389الف.
13- ــــــــ ، هفت‌پیکر، تصحیح بهروز ثروتیان، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر، 1389ب.
14- ـــــــ ، مخزن‌الاسرار،تصحیح برات زنجانی،تهران: انتشارات دانشگاه تهران،1374.
15- وزین‌پور، نادر، مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، تهران: انتشارات معین، 1384.
16- میبدی، رشیدالدین، کشف‌الاسرار و عده‌الابرار، به کوشش علی اصغر حکمت، جلد اول، تهران: امیرکبیر، 1334.
 
 
 
All Sources in English
1-Heydari, Ali. Madhgorizi. Falsafey-e- Tajdid-e- Matla’-e- Ghasayed-e-      Khaghani.journal of university Semnan. No 11. P 101-121, 2005.
2-Iranmanesh, Maryam. GHasayed-e- madhiy-e- Khaghani. Journal of Kerman University. NO 16. P 1-18. 2010.
3-Khaghaniy-e- Shervani Badil. Divan. Tehran: markaz publication, 1996.
4-------------- . Khatmo-al- Gharayeb. Tehran: Miras-e- Maktub Publication,2006.
5-Meybodi, Rashid-al- Din. Kashf-al- Asrar va O’ddat-al- Abrar. Tehran: Amirkabir publicotin, 1955.
6-Mojir-al- din, Beylaghani. Divan. Tabriz: Tabriz University publication, 1979.
7-Nezamiy-e- Ganjavi, Elyas. Divan. Tehran: Foroghi publication, 1955.
8-_______. Leili va Majnun. Tehran: Amirkabir publication, 2010A.
9-_______ Haft peykar. Tehran: Amirkabir publication, 2010B.
10-______ Makhzan –al- Asrar. Tehran: Tehran University publication, 1995.
11- Puyan. Majid. Vijhegihay-e- fekriy-e- She’r-e- Madhi Dar Asr-e- Ghznavi. Journal of sabkshenasiy-e- Nazm va Nasr-e- Farsi. No 19. Pp. 75-92, 2013.
12-Vazinpoor, Nader. Madh: Dagh-e-Nang bar Simay-e- Adab-e- Farsi. Tehran: Mo’in publication. 2005.
13-Safa, Zabihe Allah. Tarikh-e- Adabiyyat dar Iran. Tehran: Ebn-e-Sina publication, 1972.
14-Sa’d-e- Salman, Masoud. Divan. Tehran: Negah Publication. 1995.
15-Sheykhluvand, Fateme. Madh-e- Nab dar adabiyyat-e-arab-e- sadr-e- Eslam. Faslnamey-e- Adabiyyat –e- Daneshgah-e- Azad-e- Eslamiy-e- Mashhad. No.25. p172-196, 2010.
16-Tusi, Nasir-al-din. Akhlagh-e- NAseri. Tehran: Kharazmi Publication, 1985
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار